Жарқ еткен жарқын бейне

 
   Қарашаның 26 күні Рудный қалалық әкімдігінің мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің бастамасымен, қалалық «Қазақ тілі» қоғамының қолдауымен «Жарқ еткен жарық бейне» атты журналист, ақын, Гүлнәр Қалқаеваны еске алуға арналған аймақтық айтыс ұйымдастырылды.

   Оған ақынның көзін көрген замандастары Жадыра Құтжанова – Астанадан, Әулиекөлден Абай Қажиев, Арқалықтан Бағила Балмашова мен айтыстың ақтаңгері атанған Айбек Қалиев, Байбатыр Ахметбеков Торғайдан, Мамай Ізтілеу Тобылдан, Әлпия Орманшина, Салтанат Өтелбаева және Марғұлан Оспанов Қостанайдан, рудныйлық Ғалымгерей Кенжеғозиндер арнайы шақырылып, еске алу айтысының ерекше өтуіне өз үлестерін қосты. Сенбі күні айтыс өнерін бағалай білетін құрметті көрермендеріміз «Горняк» кеншілер сарайын лық толтырып, төрт сағат бойы көрікті ой мен сұлу сөздің сиқырына бөленді. Ақындар өнеріне баға беретін қазылар алқасының құрамына: ақын,қаламыздың абыройлы ақсақалы, Қабдолла қажы Ахметжанұлы,журналист, Жарымбетова Нәзира,Рудный қаласының құрметті азаматы, Жантеміров Амантай, ҚР білім беру саласының құрметті қызметкері, Сүйінкина Пиалаш,Ы.Алтынсарин атындағы Рудный әлеуметтік-гуманитарлық колледжінің директоры, Жомарт Қоңырбайұлы бекітілді. Алдымен Гүлнәр Қалқаева туралы шағын бейнефильм көрсетіліп, марқұм Қайрат Нұрғазин екеуі жазған «Астанаға арнау» әнін Ахмет Байтұрсынұлы атындағы №19 мектептің ұстазы Әлия Амантайқызы орындап берді.

   Асыға күткен алғашқы жұпты Қазақстанға белгілі айтыс ақыны, Халықаралық, республикалық, облыстық ақындар сайысының лауреаты, ҚР Мәдениет қайраткері, Амангелді ауданының құрметті азаматы, Халықаралық үздік ұстаз төсбелгісінің иегері, жас ақындардың ұстазы Әлпия Орманшина мен Гүлнәр Қалқаеваның төл шәкірті, республикалық, қалалық, облыстық айтыстардың жүлдегері, ССКӨБ фабрика кешенінің жұмыскері Ғалымкерей Кенжеғозин құрады. Өзінің соңынан еріп, туған сіңілісіндей болған Гүлнәрді жырға қосқан Әлпия апамыз:

   – Нұрланып жүруші едің жыр жағып-ай,
   Талайды тәрбиелеп нұр жаныңа-ай.
   Елуіңде еске алып отырмыз ғой,
   Қиылған қырық жаста Гүлнәрім-ай,

   – деп қазақтың айтыс өнерін өзіне серік еткен, ерте кеткен ерке қызының еңбегін ерекше айтып өтті. Өз кезегінде ұстазының үмітін ақтап жүрген Ғалымгерей де:

   – Есіміңіз естіліп биіктерден,
   Шақырдық қауышсын деп сүйікті елмен.
   Сөзімізді тастамай қара жерге,
   Алтын басын Гүлнәр деп иіп келген,

   – деп 20 жылдан бері айтыс алаңына шықпаған Әлпия апасына өз разылығын білдірді. Айтыс әр түрлі тақырыпқа сөз толғаған, елдің сөзін қолдаған мазмұнды болып шықты. Екінші кезекте сахна төрінен орын алған Халықаралық, республикалық, облыстық ақындар сайысының лауреаты, ақындық Құтжан атасынан қанмен берілген айтыскер, кезінде «ақбоз атты ару» атанған, ҚР мәдениет саласының үздігі Жадыра Құтжанова мен Тобылдық Мамай Ізтілеу сөз сайысын одан сайын қыздыра түсті. Алдымен амандасып алып, сөз бастаған Мамай ақын:

   – Шымыр тіл шындық айтып шынықанды,
   Құмармыз алдан бөгеп, құрықтауға.
   Бас кеспек болса-дағы тіл кеспек жоқ,
   Болмайды әділдікті құлыптауға.
   Гүлнәр апам адалдықтың символындай,
   Тиіспіз еңбектерін ұмытпауға.
   Көз көрген ақындарың келді, міне,
   Гүлнәрдай ақын қызды ұлықтауға,

   – деп сөз кезегін Жадыра апасына ұсынды.

   – Ақын мен ақын жұпталады.
   Көңілден шықса сөзі құпталады.
   Қолыма домбыра ұстап сахнаға,
   Асыпты 20 жылдан шықпағалы.
   Есімін елі болып ұлықтаған,
   Қыз еді тек өнерді қызықтаған.
   Ризамын осы айтысты
   ұйымдастырған,
   Гүлнәрдай ақын қызын ұмытпаған,

   – деп Жадыра жақсы жырларымен жұртшылық жүрегін баурап алды. Көрермендер асыға күткен Айбек пен Салтанат жұбы нағыз айыз қандыратын, тәлімі мен тағылымы мол тамаша сөз жарысына айналды. Айтыстың ақтаңгері Айбек ақын:

  Дәл бүгін Сарыбайға құйылып нұр,
  Көрермен айтыс көріп сүйініп тұр.
  Гүлнәрдай замандасын есіне алып,
  Ардагер ақындарың жиылып тұр.
  Бұл айтысқа қатысқан төрт ару да,
  Өзіне жұрттың бәрін үйіріп тұр,

  – деп ақындардың әрқайсына тоқталып, сипаттама беріп өтті. Салтанат Өтелбаева да айбынды ақынның атағынан ықпастан, лайықты қарсылас екенін дәлелдеді. Айтыс аламанында сөз жарыстырған Абай Қажиев пен Бағила Балмашева, жастықтың жалыны лаулаған Байбатыр Ахметбеков пен Марғұлан Оспановтардың өнеріне көрермен қауым қол соғып, қошеметтеп отырды.

   Айтысты саралап, сөз сарбаздарын даралап отырған қазылар алқасы барлық ақындарды айтыстың соңында «Құлманбет айтыс» деп аталатын айтыс түрімен аяқтауға шақырды. Бұл сайыста да ақындар өздерінің нағыз талант, суырыпсалма, ұлттық мұраны ұлықтап жүргендіктерін паш етті. Өнер сайысын әділ бағалаған қазылар алқасы жүлде қорын ақындарға тең бөліп, қала әкімінің алғыс хатын табыстады. Одан басқа Гүлнәрдің ағайындары мен отбасынан, айтыс сүйер азаматтар атынан арнайы жүлделер тапсырылды, халықтың ыстық ықыласына бөленген Гүлнәр Қалқаеваның есімі ел есінде мәңгі сақталатынына сенім білдіреміз.

Арман Сәбитбекұлы